BLOG | Je hebt geen invloed op verandering. Wel een keuze!

Verandering; het is van alle tijden en vindt continu plaats. Of dat nu op economisch, (geo)politiek of technologisch gebied is. Grondstofprijzen stijgen door internationale conflicten. Een andere politieke wind, zorgt voor nationale of internationale spanningen met gevolgen voor economie, handel, de arbeidsmarkt én zelfs het vertrouwen in de toekomst. Wet- en regelgeving betekenen dat je vandaag nog dingen mag maar ‘morgen’ niet meer.

Kijk maar eens naar de bijmengverplichting die de kunststoffensector boven het hoofd hangt. Het zorgt voor de nodige onrust over de mogelijke gevolgen hiervan voor een hele bedrijfstak en het verdienmodel van individuele bedrijven. Of bieden veranderingen juist ook mogelijkheden voor bedrijven? Het is misschien wel de manier waarop je naar verandering kijkt en erop inspeelt die bepaalt of het een bedreiging vormt of juist een kans is.

Weten wat eraan komt is ook een vorm van innoveren

Verandering: kans of bedreiging?

Verandering is de enige constante’ zei de Griekse filosoof Heraclitus al zo’n 2.500 jaar geleden. Maar waarom verzetten we ons dan zo tegen verandering? Is het niet verstandiger om actief te kijken of en hoe het jouw bedrijf raakt en hoe kwetsbaar de markt er voor is waarin je opereert? En op een passende manier actie op te ondernemen zodat jouw bedrijf niet of minder geraakt wordt door een verandering. Of dat een verandering juist een kans is voor een bedrijf. In de praktijk blijkt dat lastiger dan gedacht. In onze menselijke natuur zit namelijk iets, waardoor we in algemene zin verandering niet direct omarmen. Dat geldt overigens niet voor iedereen. Je hebt pure avonturiers en mensen die het liefst alles bij het oude houden. Ook in het bedrijfsleven. Maar angst voor het onbekende of zelfs verlies is diepgeworteld in onze drang om te overleven. We weten wat we hebben: ons huis, inkomen en de situatie waarin we leven. Dat geldt ook zakelijk: je levert een product waarvan jij en de markt de kwaliteit kennen, je hebt een bepaalde afzet, omzet en winstmarge die misschien wel redelijk voorspelbaar zijn. De vraag is echter: hoe zeker zijn die zaken als er constant verandering is of dreigt? Wat is dan het effect van een verandering op jouw bedrijf, sector of op jouw klanten? Is het een bedreiging of een kans?

Pioniers lopen voorop

Behoudende bedrijven zijn geneigd om vast te houden aan bekende structuren en processen. Voor hen vormt een verandering dan ook meestal een bedreiging en iets om tegen te vechten. Ze veranderen pas als het niet anders kan. Op korte termijn geeft een behoudende reactie een comfortabel gevoel, want alles blijft bij het oude. Op langere termijn kan het leiden tot gemiste kansen, een verminderde concurrentiekracht, daling van afzet, omzet en marge.

Pioniers zijn de bedrijven die de risico’s van verandering niet uit de weg gaan. Ze omarmen als eerste nieuwe technologieën en experimenteren ermee. Soms pakt dat heel goed uit en levert dat een extra onderscheidend vermogen op. Het kan ook fout gaan. Maar dan zien ze dat als leermoment en gebruiken ze die ervaring weer voor de volgende uitdaging die ze op zich af zien komen.

Tussen deze twee uitersten begeeft zich een grote groep bedrijven die reactief op ontwikkelingen en veranderingen reageert. De waan van de dag regeert en ze zijn vaak afhankelijk van een (te) beperkt aantal marktsegmenten en bestaande klanten. De concurrentie is bekend en prijs een dominante factor. Veel aandacht gaat daardoor uit naar kostenreducties. Te weinig naar het creëren van onderscheidend vermogen en waarde voor de klant. Bij verandering komen ze vaak pas in beweging als deze onvermijdelijk is en de gevolgen ervan te groot zijn geworden om ze te negeren. Als dan snel genoeg gereageerd wordt kan het tij nog keren. Anders verliezen ook deze bedrijven hun markt- en concurrentiepositie.

Continu proces

Maar hoe herken je nu of een verandering een kans of een bedreiging vormt? Daar is geen wetmatigheid voor. Wel helpt het om vroegtijdig te kijken naar veranderingen die op jouw bedrijf afkomen. Daarbij hoort ook onderzoek naar mogelijke veranderingen die jouw klanten raken. Want als je daarvoor dé oplossing weet te bieden, geeft dat een voorsprong op jouw concurrenten, een verbeterde marktpositie en de mogelijkheid om een hogere marge te realiseren. Al is ook dit weer aan verandering onderhevig. Want het spook van de commodity-trap ligt altijd op de loer. Waarbij een voorsprong een tijdelijk voordeel oplevert, de concurrentie niet stilzit en door kopiëren of slim innoveren de opgelopen achterstand inloopt en er weer prijsdruk ontstaat. Verandering is een constante, waardoor bedrijven feitelijk continu er zelf naar op zoek moeten om voorop te blijven lopen.

Voorop lopen

Zoals het bedrijf dat chemicaliën produceert voor de leerlooi industrie. Een traditionele bedrijfstak waar processen en recepten al heel lang onveranderd worden toegepast. Concurrentie vindt er vooral plaats op prijs, omdat er weinig verschil is tussen de producten van verschillende aanbieders. Uit eigen onderzoek ontdekte dit bedrijf dat afnemers van leer voor meubilair, sportschoenen en de vliegtuig- en automobielindustrie steeds hogere eisen stelden aan de normen van stoffen in het leer, zoals formaldehyde. Die stof komt van nature als conserveermiddel voor in voedsel zoals appels en druiven en ook in de huid van dieren.

Bij het traditionele leerlooiproces wordt extra formaldehyde aan leer toegevoegd. Echter, blootstelling aan hogere concentraties formaldehyde wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op (huid)kanker. Een reden voor de bedrijven in de genoemde sectoren om het percentage formaldehyde sterk te reduceren of zelfs naar nul terug te brengen. Het chemiebedrijf heeft niet gewacht op nieuwe richtlijnen hiervoor en producten ontwikkeld die eerst geen extra formaldehyde meer toevoegden en later zelfs de stof in het leer wisten te vervangen. De nieuwe chemicaliën vertegenwoordigden een hogere waarde voor een substantieel aantal bedrijven in de hele keten. Hierdoor werd een hogere prijs en een veel betere marge door het chemiebedrijf op de productenrange gerealiseerd. In het eerste jaar werden alle verwachtingen rond de afzet zwaar overtroffen. Het bedrijf liep hierdoor sterk voor op de concurrentie, zette de norm voor de sector en heeft een voorkeurpositie bij afnemers ook verderop in de keten verkregen.

Een voorbeeld hoe het vroegtijdig opsporen en signaleren van verandering niet als bedreiging maar als kans werd gezien. En hoe daar ook tijdig op is geacteerd Het vroegtijdig signaleren van veranderingen en bepalen of en welke gevolgen ze hebben op het eigen bedrijf maar ook afnemers, helpt om niet verrast te worden. En om te bepalen of er sprake is van een potentiële dreiging of wellicht een kans. Om te bepalen welke maatregelen nodig zijn om de gevolgen te beperken of juist volop te profiteren. Dat is ook innoveren!